Pieśń lodu i ognia, tak można opisać wygląd zimorodka. Nic dziwnego zatem, że jest sławny. Zdecydowana większość osób jest w stanie go rozpoznać na ilustracji, każdy o nim gdzieś słyszał. Ta ptasia gwiazda jest jednak skryta, tajemnicza. By zaobserwować ją na żywo trzeba się postarać i uzbroić w cierpliwość. Jaką historię i ciekawostki ukrywa zimorodek i co o nim piszą?
Jan Sokołowski „Ptaki Polski”
Cechy rozpoznawcze: wielkości szpaka, długi dziób, krótki ogon, małe nogi czerwone jak lak. Wierzch ciała pięknie niebieski, spód cynamonowobrązowy.
Głos Zimorodka
Ten ptak, choć trudny do dostrzeżenia, jest łatwo rozpoznawalny zarówno po wyglądzie, jak i po swoim unikatowym głosie. Gdy zimorodek się odzywa, słychać prosty, fletowy dźwięk przypominający gwizdek. To właśnie ten niepowtarzalny głos wyróżnia go spośród innych ptaków i zdradza jego obecność.
Gdzie Występuje Zimorodek i czy zostaje na zimę?
Występuje nad wodami, zwłaszcza strumykami o wysokich urwistych brzegach, w całej Polsce rozpowszechniony, lecz nieliczny. W późnej jesieni i zimie w niektórych okolicach pojawia się częściej na przelotach. Zimorodek jest ptakiem całorocznym i zostaje w Polsce na zimę.
Czym żywi się Zimorodek?
Zimorodek wybiera drobne rybki i owady, na które czatuje, wytrwale siedząc na gałązce lub kołku nad lustrem wody. Na upatrzoną zdobycz rzuca się głową w dół i nurkuje dość głęboko. Rodzinka zimorodków (rodzice i sześcioro lub siedmioro młodych) zjada około 100 ryb dziennie. Sprytny ptak zawsze zjada rybę zaczynając od głowy, by nie utknęła mu w gardle.
Gniazdo Zimorodka – a raczej norka:
Zimorodek wykopuje w stromym urwisku lub w skarpie nad brzegiem wody poziomą norę. Norka ma zwykle około 1m długości. Na końcu poszerzone w „pomieszczenie” wyścielone jest wyplutymi ośćmi ryb. Jaja: 6-8, białe z połyskiem. Teren, w którym się gnieździł opuszcza w zimie, dopiero gdy strumyk pokryje się lodem.
Wymiary zimorodka:
Długość całego ciała bardzo zmienna, przeciętnie około 17cm. Rozpiętość skrzydeł 27 cm, waga około 35g.
Kolory Lodu i Ognia – czyli paleta barw zimorodka
Najbardziej charakterystyczną cechą tego ptaka są przepiękne błękitne odcienie, w ilustracji przyrodniczej jest bardzo wdzięcznym tematem. Wierzch ciała niebieskozielony z turkusowym grzbietem i ogonem. Spód ciała i policzki rdzawobrązowe a gardło białe. Przy bliższej obserwacji widać wyraźnie jasnobłękitne nakrapianie na niebieskich fragmentach zimorodka – szczególnie na głowie, i pierwszym rzędzie piór. Tworząc ilustrację zimorodka posługuję się wieloma kolorami: błękitu, ultramaryny, turkusów i szmaragdowych odcieni, a nawet fioletami. Natomiast rdzawe części tworzę posługując się czerwienią, pomarańczem i sienną.
Sylwetka zimorodka również jest istotna w oddaniu jego charakteru: Ma nieproporcjonalnie długi i mocny dziób oraz bardzo krótkie nogi i ogon. Co ciekawe długość jego dzioba i głowy stanowi prawie tyle co cały tułów. Jednak mimo swego jaskrawego ubarwienia i charakterystycznemu kształtowi, niełatwo go zauważyć gdy w bezruchu czatuje na zdobycz.
Uwaga – u ptaków tych występuje dymorfizm płciowy, co oznacza, że samice mają praktycznie takie samo ubarwienie jak samce. Jedyną różnicą jaką można się posłużyć przy rozpoznawaniu płci jest nieco czerwonawa żuchwa u samicy.
Samotnik i indywidualista
Wygląda na przyjaznego i sympatycznego ptaka, jednak w rzeczywistości jest bardzo waleczny, zaciekle broni swojego terytorium przed intruzami a w swojej technice jest precyzyjny i niezawodny. Ptaki te prowadzą samotny tryb życia, są mocno związane ze swoim terytorium, z którego agresywnie wypraszają intruzów.
Dwie teorie pochodzenia nazwy zimorodka – od ziemi czy od zimy?
Istnieją dwie teorie związane z nazwą tego pięknego ptaka. Jako jedne z nielicznych ptaków gniazdują w samodzielnie wygrzebanych norkach ziemnych, uważa się więc, że pierwotna polska nazwa brzmiała „ziemiorodki”, od przychodzenia na świat „w ziemi”. Wskazuje to także rosyjska nazwa gatunku:Zimorodok. Istnieje jednak jeszcze jedna teoria – związana z zimą. Zimorodki widuje się częściej zimą niż latem, kiedy prowadzą bardziej skryty tryb życia, a na tle szaro-białego krajobrazu zimowego te barwne jak klejnoty ptaki bardziej rzucają się w oczy. Możliwe, że przez to kojarzono ich widok z rozmnażaniem się podczas zimy. Niemiecka nazwa Eisvogel – znaczy dosłownie Zimowy ptak. I jedna i druga teoria jest logiczna i prawdopodobna.
Więcej ciekawostek o zimorodku i pozostałych polskich ptakach znajdziesz w autorskim artbooku „Skrzydlate Akwarele”
