Język
Rudzik Zwyczajny
Erithacus rubecula
Rudzik to sympatyczny ptak z "sąsiedztwa". Uroczy wygląd skrywa wojowniczy charakterek. To prawie pewne, że podczas wiosennego spaceru przed zachodem słońca, usłyszymy wokalne popisy tego niewielkiego ptaszka. Poznajcie kilka ciekawostek o tym ciekawym osobniku.
Jak wygląda Rudzik?
Rudzik, Erithacus rubecula, to ptak nieco mniejszy od wróbla, delikatniejszej i bardziej okrągłej budowy. Rudzika zwyczajnego szybko poznamy po charakterystycznej pomarańczowej piersi. Rdzawy kolor nachodzi również na czoło i policzki rudzika, po czym rozmywa się w białą plamę na brzuchu. Grzbiet i ogon rudzika są brązowo-szare. Na granicy rudych i brązowych obszarów można dopatrzyć się delikatnego szaro-niebieskiego odcienia. Charkterystyczna cechą rudzika są również duże, czarne oczy, które nadają mu uroczy i sympatyczny wygląd. Długość ciała: 14cm, waga: 15-25g. Samce nie różnią się od samiczek.
Obraz z rudzikiem, akwarela Karoliny Kijak-Dzikońskiej
Gdzie najczęściej spotkamy rudzika?
Na szczęście Rudzik jest licznym ptakiem w Polsce i istnieje duża szansa na jego obserwację w każdym zakątku kraju. Udając się na spacer w poszukiwaniu rudzika, warto wybrać okolice leśne. Rudzika spotkamy zarówno w pobliżu lasów iglastych jak i liściastych (choć z większym prawdopodobieństwem w tych drugich). Ptak ten nie boi się odwiedzać również ogrodów, sadów i podlatuje w pobliże ludzkiej zabudowy. Rudzik zwyczajny występuje również w parkach miejskich.
Jak wygląda gniazdo i jajo rudzika?
Rudziki budują gniazda bardzo nisko, najczęściej na ziemi pod gęstym krzewem. Jako kryjówki, ptaki te wykorzystują naturalne zakamarki jak: spód starego pnia drzewa, wystające korzenie, płytkie półdziuple lub dziuple. szczeliny skał czy kamieni. Nie pogardzą elementami zabudowy ludzkiej, chętnie gniazdują również w budkach lęgowych.
Od zewnątrz gniazdo obudowane jest liśćmi i łodygami, od wewnątrz wyściełane mchem, korzonkami i miękkim włosiem.
Jaja rudzika - kremowe od dołu rdzawe, w górnej części rudo nakrapiane.
Ciekawostka: Bardzo często kukułka obiera sobie gniazdo rudzika za cel, w którym składa swoje jajo.
Jak wygląda pisklę, podlot rudzika i młody ptak.
Młode pisklęta rudzika pozostają w gnieździe przez 14 dni, dzieje się to na przełomie kwietnia i maja. Po tym czasie opuszczają gniazdo i uczą się powoli samodzielnego życia. To okres w którym rudzik nie jest już pisklęciem a podlotem.
Podlot rudzika Spaceruje wokół gniazda, ciekawy otoczenia ale nie potrafi jeszcze latać. Cały czas pozostaje pod opieką rodziców i nie wolno zabierać takiego ptaszka. Ludzie kierują się dobrą wolą, zabierając go do domu lub azylu bo myślą, że wypadł z gniazda - nic bardziej mylnego. Należy zostawić go i spokojnie udać się na dalszą wędrówkę pozostawiając sobie satysfakcję ze spotkania :) Jak wygląda podlot rudzika? Zamiast pomarańczowej piersi, posiada oliwkowo-żółte zabarwienie, resztę ciała oliwkowo-brązową. Cały wydaje się pokryty nakrapiany jasnymi plamkami. Ten łuskowaty efekt zostaje młodemu ptakowi do końca lata.
Znalezione pióro - czy rudzik?
Ciężko rozpoznać czy znalezione pióro może należeć do rudzika, mimo, że jest to całkiem kolorowy ptak, to jego pióra nie posiadają jakiś charakterystycznych wzorów. Lotki i sterówki mienią się odcieniami szarości i oliwkowymi brązami.
Czym żywi się rudzik zwyczajny?
Podstawowym pożywieniem rudzika są owady i ich larwy, ślimaki, pająki. Zimą również drobne owoce, dlatego, jeśli chcemy by do naszego karmnika dla ptaków przyleciał rudzik, warto włożyć do niego świeże jabłka czy gruszki.
Jak wyglada rudzik w locie?
Rudzik lata szybkim lotem, nisko nad ziemią. Rozpiętość skrzydeł u rudzika to około 22cm.
Rudzik po angielsku, po niemiecku i innych językach.Po polsku nazwa Rudzik Zwyczajny - nawiązuje bezpośrednio do rudego podardla i piersi. Niegdyś tego ptaka nazywano również Raszka.
Łacińska nazwa Erithacus rubecula, wywodzi się od słowa leśny ptak - Erithacus, oraz kolor czerwony - Rubecula.
Rudzik po Angielsku brzmi: European Robin, również nawiązuje do rudych piór.
Francuska nazwa: Rougegorge familier, fr. Rouge- czerwony, fr. Gorge - gardło.
Rudzik po niemiecku: Rotkehlchen
Czy rudzik zostaje na zimę? Kiedy odlatuje i przylatuje?
Niewiele rudzików zimuje w Polsce. Są to głównie ptaki z południowej i zachodniej polski. Pozostała populacja migruje, najczęściej w rejon Morza Śródziemnego. Nie jest jednak trudno zaobserwować go w chłodnych miesiącach, gdyż do Polski przylatują w tym czasie rudziki ze Skandynawii. Zimą rudziki zmieniają dietę złożoną z owadów na dietę roślinną. Ptaki radzą sobie znajdując np. drobne owoce. Rudzik, nie omieszka skorzystać również zimą, z ogrodowego karmnika dla ptaków.
Rudzik w kwietniu, Oryginalny obraz dostępny TUTAJ
Jak śpiewa rudzik?
Już pod koniec marca rudzik zaczyna śpiewać godowe pieśni. Charakterystyczna dla rudzika jest późna pora występów wokalnych. Ptak ten śpiewa najbardziej intensywnie wieczorem i kończy późnym zmierzchem, gdy inne ptaki dawno, przestały już koncertować. Lekko modyfikuje swoją standardowa pieść inspirując się piosenkami kosa czy drozda śpiewaka.
Ciekawe zachowania RudzikaRudzik, mimo słodkiego wyglądu ma zadziorny charakter. Szczególnie wiosną, samce rudzika są wręcz agresywne w ustalaniu terytorium z innymi ptakami, nawet spoza swojego gatunku ( i większymi od siebie). Zaczepne i ganiające się intensywnie rudziki, to charakterystyczny widok skrajów lasu wiosną. Samice nie są zresztą wiele spokojniejsze. Sytuacja normuje się, gdy granice terytoriów zostają ustalone i pary zaczynają myśleć o budowie gniazda.
Podczas godów, poza śpiewem, samiec rudzika czaruje samiczkę dumnie wypinając rudą pierś, opuszczając skrzydła i skacząc żwawo po ziemi. Im bardziej okazała i ruda tym większe szanse na zaimponowanie partnerce. Wyprężona pomarańczowa pierś rudzika to także groźba dla rywali.
Poza tym rudzik jest ruchliwy, choć często raptownie się zatrzymuje, dyga i charakterystycznie krótki ogon, po czym kontynuuje żwawą krzątaninę po zaroślach i ziemi.
Czym różni się samiec od samicy rudzika?
Trudno przez lornetkę odróżnić samca rudzika od samiczki. Są niemal identyczne. Doświadczeni ornitolodzy wiosną poznają samiczkę po plamie lęgowej na spodzie ciała, a samca po wystającej kloace.
Rudzik w akwarelowym szkicowniku, rys. Karolina Kijak-Dzikońska
Rudzik w naszym ogrodzie.
Rudziki chętnie zaglądają do przydomowych ogrodów. Im więcej zakamarków tym lepiej. Rudy ptaszek doceni ogród z niskimi gęstymi krzewami, w które szybko schroni się przed krogulcem. Latem Rudzik pomoże w zwalczaniu nadmiaru owadów, a być może skorzysta z budki lęgowej. Zimą przyciągniemy go wkładając kawałeczki owoców do karmnika.
Gatunki podobne do rudzika.
Rudzika ciężko pomylić z innym ptakiem. Jedynym gatunkiem, który ewentualnie może zmylić obserwatora jest muchołówka mała. Ona również posiada pomarańczowe podgardle, biały brzuch i szary grzbiet. Ale rudy kolor ogranicza się jedynie do „śliniaka” nie nachodzą na policzki i pierś muchołówki małej.
Obserwowanie Rudzika w terenie.
Rudzik jest ostrożny, ale niezbyt płochliwy. Jest więc wdzięcznym obiektem do obserwacji, choć trzeba się nieco postarać by go podejść. Najbardziej widoczny jest w miesiącach wiosennych kiedy ustala terytoria z rywalami oraz zdobywa partnerkę. W poszukiwaniu rudzików najlepiej wybrać się na wiosenny spacer na skraj lasu, gdzie znajdują się niskie zarośla. To właśnie na ich wysokość, lub na ziemię należy kierować wzrok wypatrując rudziki. Ptak ten lubi, gdy w pobliżu płynie strumyk, znajduje się staw lub niewielkie mokradła. Rudzik krząta się przez cały dzień, ale najpiękniej i najdłużej śpiewa o zachodzie słońca - to idealna pora by delektować się jego widokiem i głosem.
Co zwiastuje rudzik czyli ptak w symbolice.
Rudzik jest zwiastunem nowego początku, nadziei i pozytywnych zmian w życiu. Uważany jest także za posłańca dobrej nowiny. Praktycznie w każdej kulturze czy wierzeniach rudzik ma pozytywny wizerunek. Obraz z rudzikiem to idealna pamiątka dla kogoś kto przechodzi potężne zmiany w życiu, na znak, że te zmiany zwiastują dobry czas.
Rudzik ptakiem Thora u Wikingów
U wikingów rudzik był uważany za ptaka Thora, potężnego boga burz, piorunów, ognia i światła. Thor posłał rudzika by zaniósł ludziom ogień i światło, a skrzywdzenie tego małego ptaszka miało ściągnąć na oprawcę ugodzenie piorunem. Thor prawie zawsze przedstawiany był z czerwonym elementem odzienia. W dzisiejszej kulturze najsilniej kojarzymy Thora w wersji Marvela oczywiście z czerwoną peleryną. Przypadek? Cóż…mogłaby być bardziej ruda :)
Tekst i ilustracje:
Karolina Kijak-Dzikońska
Artystka, ilustratorka i birdwatcherka
instagram: @karolinakijak
