Pieśń lodu i ognia, tak można opisać wygląd zimorodka.
Nic dziwnego zatem, że jest sławny. Zdecydowana większość osób jest w stanie go rozpoznać na ilustracji, każdy o nim gdzieś słyszał. Ta ptasia gwiazda jest jednak skryta, tajemnicza.
By zaobserwować ją na żywo trzeba się postarać i uzbroić w cierpliwość. Jaką historię i ciekawostki ukrywa zimorodek i co o nim piszą?
Jan Sokołowski "Ptaki Polski"
Cechy rozpoznawcze: wielkości szpaka, długi dziób, krótki ogon, małe nogi czerwone jak lak. Wierzch ciała pięknie niebieski, spód cynamonowobrązowy.
Nad wodą samotny, spokojny niby wędkarz. Spłoszony leci szybko, w linii prostej, jak błękitna strzała, tuż nad wodą, wydając donośny, wysoki w tonie gwizd.
Zobacz najnowszy obraz z zimorodkiem w sklepie
Gdzie Występuje Zimorodek i czy zostaje na zimę?
Występuje nad wodami, zwłaszcza strumykami o wysokich urwistych brzegach, w całej Polsce rozpowszechniony, lecz nieliczny. W późnej jesieni i zimie w niektórych okolicach pojawia się częściej na przelotach. Zimorodek jest ptakiem całorocznym i zostaje w Polsce na zimę.
Głos Zimorodka: przenikliwy, długi gwizd tjiiit, niekiedy kilkakrotnie i w różnych tonacjach powtarzany, tworzy pewien rodzaj śpiewu.
Czym żywi się Zimorodek?
Zimorodek wybiera drobne rybki i owady, na które czatuje, wytrwale siedząc na gałązce lub kołku nad lustrem wody. Na upatrzoną zdobycz rzuca się głową w dół i nurkuje dość głęboko. Rodzinka zimorodków (rodzice i sześcioro lub siedmioro młodych) zjada około 100 ryb dziennie. Sprytny ptak zawsze zjada rybę zaczynając od głowy, by nie utknęła mu w gardle.
Gniazdo Zimorodka – a raczej norka:
Zimorodek wykopuje w stromym urwisku lub w skarpie nad brzegiem wody poziomą norę. Norka ma zwykle około 1m długości. Na końcu poszerzone w „pomieszczenie” wyścielone jest wyplutymi ośćmi ryb. Jaja: 6-8, białe z połyskiem. Teren, w którym się gnieździł opuszcza w zimie, dopiero gdy strumyk pokryje się lodem.
Jaki głos wydaje zimorodek?
Ten ptak, choć trudny do dostrzeżenia, jest łatwo rozpoznawalny zarówno po wyglądzie, jak i po swoim unikatowym głosie. Gdy zimorodek się odzywa, słychać prosty, fletowy dźwięk przypominający gwizdek. To właśnie ten niepowtarzalny głos wyróżnia go spośród innych ptaków i zdradza jego obecność.
Wymiary zimorodka:
Długość całego ciała bardzo zmienna, przeciętnie około 17cm. Rozpiętość skrzydeł 27 cm, waga około 35g.
Kolory Lodu i Ognia - czyli paleta barw zimorodka
Najbardziej charakterystyczną cechą tego ptaka są przepiękne błękitne odcienie, w ilustracji przyrodniczej jest bardzo wdzięcznym tematem. Wierzch ciała niebieskozielony z turkusowym grzbietem i ogonem. Spód ciała i policzki rdzawobrązowe a gardło białe. Przy bliższej obserwacji widać wyraźnie jasnobłękitne nakrapianie na niebieskich fragmentach zimorodka - szczególnie na głowie, i pierwszym rzędzie piór. Tworząc ilustrację zimorodka posługuję się wieloma kolorami: błękitu, ultramaryny, turkusów
i szmaragdowych odcieni, a nawet fioletami. Natomiast rdzawe części tworzę posługując się czerwienią, pomarańczem i sienną.
Sylwetka zimorodka również jest istotna w oddaniu jego charakteru: Ma nieproporcjonalnie długi i mocny dziób oraz bardzo krótkie nogi i ogon. Co ciekawe długość jego dzioba i głowy stanowi prawie tyle co cały tułów. Jednak mimo swego jaskrawego ubarwienia i charakterystycznemu kształtowi, niełatwo go zauważyć gdy w bezruchu czatuje na zdobycz.
Uwaga - u ptaków tych występuje dymorfizm płciowy, co oznacza, że samice mają praktycznie takie samo ubarwienie jak samce. Jedyną różnicą jaką można się posłużyć przy rozpoznawaniu płci jest nieco czerwonawa żuchwa u samicy.
Samotnik i indywidualista
Wygląda na przyjaznego i sympatycznego ptaka, jednak w rzeczywistości jest bardzo waleczny, zaciekle broni swojego terytorium przed intruzami a w swojej technice jest precyzyjny i niezawodny. Ptaki te prowadzą samotny tryb życia, są mocno związane ze swoim terytorium, z którego agresywnie wypraszają intruzów.
Dwie teorie pochodzenia nazwy zimorodka - od ziemi czy od zimy?
Istnieją dwie teorie związane z nazwą tego pięknego ptaka. Jako jedne z nielicznych ptaków gniazdują w samodzielnie wygrzebanych norkach ziemnych, uważa się więc, że pierwotna polska nazwa brzmiała "ziemiorodki", od przychodzenia na świat "w ziemi". Wskazuje to także rosyjska nazwa gatunku:Zimorodok. Istnieje jednak jeszcze jedna teoria - związana z zimą. Zimorodki widuje się częściej zimą niż latem, kiedy prowadzą bardziej skryty tryb życia, a na tle szaro-białego krajobrazu zimowego te barwne jak klejnoty ptaki bardziej rzucają się w oczy. Możliwe, że przez to kojarzono ich widok z rozmnażaniem się podczas zimy. Niemiecka nazwa Eisvogel - znaczy dosłownie Zimowy ptak. I jedna i druga teoria jest logiczna i prawdopodobna.
Mitologii Grecka i dni zimorodka na Morzu Śródziemnym
Wg mitologii greckiej księżniczka Alkione, jedna z Plejad, chciała nosić imię Hery, królowej nieba. Została ukarana za swoje zuchwalstwo i bogowie przemienili ją w zimorodka. Uwija swoje gniazdo nad brzegiem morza, którego brzeg jest stale niszczony przez fale. Bóg wiatru i ojciec księżniczki, Eol, ulitował się nad nią i raz do roku uspokaja wzburzone morze, żeby Alkione mogła wysiedzieć swój lęg. Ma to miejsce w tzw. dniach zimorodkach, czyli tydzień przed i tydzień po, zrównaniu dnia z nocą, czyli z faktycznym uspokajaniem się wód Morza Egejskiego. Symbolem Alkione stał się zimorodek, chroniący żeglarzy przed uderzeniem pioruna. Według mitologii greckiej Zimorodek kontroluje także fale i pływy mórz.
Poznaj Autorkę
Cześć! Jestem Karolina Kijak-Dzikońska, artystka i ilustratorka z Polski. Tworzę w tradycyjnej technice akwareli, a moim największym źródłem inspiracji jest natura – szczególnie ptaki i dzikie zwierzęta.
W mojej twórczości udało się połączyć pasję do sztuki z miłością do przyrody. Moje obrazy znalazły swoje miejsce na tkaninach międzynarodowej kolekcji odzieżowej H&M oraz w grze planszowej Łąka, która w 2021 roku zdobyła nagrodę za najlepszą oprawę graficzną. Codzienne spacery z lornetką i szkicownikiem pomagają mi zbierać pomysły do nowych obrazów, a także wyciszyć się, obserwując polskie ptaki.
Dziękuję, że odwiedzasz mój blog! Mam nadzieję, że moje teksty i ilustracje przyniosą Ci chwilę inspiracji i bliskości z naturą.
